ŚRODKI PSYCHOAKTYWNE

W związku z występowaniem ryzyka sięgania przez dzieci i młodzież po środki psychoaktywne (alkohol, papierosy, dopalacze, narkotyki), pragniemy zwrócić uwagę na:

- czynniki ryzyka (które mają związek z występowaniem zachowań ryzykownych)

- czynniki chroniące (które wzmacniają zdrowie i pozytywne funkcjonowanie oraz mogą chronić przed sięganiem po środki psychoaktywne).

1. CZYNNIKI RYZYKA

Są to cechy indywidualne jednostki, środowiska rodzinnego szkolnego, rówieśniczego, najbliższego otoczenia społecznego i makrospołecznego, które mają związek z występowaniem zachowań ryzykownych, chorób i zaburzeń zdrowia psychicznego.

Przykłady wybranych czynników ryzyka:

  • Cechy indywidualne jednostki - np. temperament wyrażający się impulsywnością, nadpobudliwością, częstym negatywnym nastrojem, porywczością, smutkiem, brakiem równowagi emocjonalnej, złością, płaczem; duże zapotrzebowanie na stymulację (potrzeba wrażeń).
  • Czynniki rodzinne - np. niski status socjoekonomiczny, uzależnienia i choroby psychiczne rodziców, zakłócenia relacji rodzic - dziecko, rozwód lub separacja rodziców, nieprawidłowa realizacja ról rodzicielskich, chroniczne konflikty z udziałem dziecka, doświadczenia traumatyczne, brak kontroli i wsparcia ze strony rodziców, niewystarczające umiejętności wychowawcze rodziców, negatywne wzory starszego rodzeństwa.
  • Czynniki szkolne - niepowodzenia w nauce, negatywny stosunek do szkoły, problemy z zachowaniem w szkole, niski poziom nauczania i opieki w szkole (zły klimat społeczny szkoły, brak wsparcia ze strony nauczycieli, ekspozycja na przemoc w szkole).
  • Czynniki związane z rówieśnikami - zachowania problemowe rówieśników, spostrzeganie aprobaty dla tych zachowań przez znaczących kolegów/koleżanki, odrzucenie przez rówieśników.
  • Czynniki środowiskowe - wysoka dostępność substancji psychoaktywnych w środowisku, wysoki poziom zagrożenia przestępczością, niekorzystne warunki ekonomiczne.
  • Czynniki makrospołeczne związane z działaniem mediów i popkulturą - ekspozycja na negatywne przekazy medialne (akty przemocy, modelowanie agresji, reklamy alkoholu, leków).

(Ostaszewski, 2008)

2. CZYNNIKI CHRONIĄCE

Są to te właściwości indywidualne, cechy środowiska rodzinnego, szkolnego, rówieśniczego, najbliższego otoczenia społecznego oraz środowiska makrospołecznego, które wzmacniają zdrowie i pozytywne funkcjonowanie jednostki.

Przykłady wybranych czynników chroniących:

  • Cechy indywidualne jednostki - np. zdolność koncentracji uwagi, radzenie sobie z negatywnymi emocjami, pozytywny obraz własnej osoby,
  • Czynniki rodzinne - np. dobre relacje z rodzicami, więź z rodziną, ciepło, spójność, posiadanie jasno sprecyzowanych oczekiwań, zaangażowanie rodziców w sprawy dziecka.
  • Czynniki szkolne - np. wsparcie nauczycieli, poczucie przynależności do szkoły, pozytywne osiągnięcia szkolne, pozytywny klimat społeczny, poczucie bezpieczeństwa w szkole.
  • Czynniki związane z rówieśnikami - np. posiadanie prospołecznych rówieśników, otaczanie się rówieśnikami, którzy sami nie zachowują się w sposób problemowy.
  • Czynniki środowiskowe - np. przyjazne i bezpieczne sąsiedztwo, niski poziom bezrobocia, przestępstw, dobra dostępność do opieki.
  • Pozarodzinny system wsparcia (osoby dorosłe spoza rodziny) - system, który zachęca (stymuluje) dzieci do pokonywania trudności i wzmacnia je poprzez wpajanie pozytywnych wartości.

(Ostaszewski, 2008)

Wiedza o czynnikach ryzyka i czynnikach chroniących jest niezbędna w profilaktyce, ponieważ umożliwia rozumienie mechanizmów powstawania zachowań problemowych i tworzenie skutecznych strategii profilaktycznych.

(Borucka Anna, Zrozumieć profilaktykę. Seria wydawnicza Profilaktyka. Warszawa 2016, 2019.)

Pomoc telefoniczna i online dla osób w trudnych sytuacjach życiowych

116 111 – Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży

Bezpłatna i anonimowa pomoc telefoniczna dla dzieci i nastolatków trudnych sytuacjach życiowych. Wykwalifikowani konsultanci świadczą pomoc przez całą dobę, można się z nimi skontaktować również przez stronę www.116111.pl/napisz

Pomoc dla dzieci.

800 080 222 – Linia dzieciom

Całodobowa, bezpłatna infolinia dla dzieci i młodzieży, rodziców oraz nauczycieli. Z pomocy psychologów, pedagogów i prawników można skorzystać także za pośrednictwem czatu i e-maila. Więcej informacji: www.liniadzieciom.pl

Pomoc dla dzieci i dorosłych.

800 12 12 12 – Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka

Bezpłatna pomoc psychologiczna i prawna dla dzieci i w sprawach dzieci. Telefon jest bezpłatny i jest czynny od poniedziałku do piątku od godziny 8:15 do 20:00 (połączenie bezpłatne). Poza godzinami pracy konsultantów możliwe jest pozostawienie wiadomości, konsultanci oddzwonią na podany numer po rozpoczęciu dyżuru.

Pomoc dla dzieci i dorosłych.

800 70 22 22 - Linia wsparcia dla osób w stanie kryzysu psychicznego

Całodobowa i bezpłatna pomoc psychologiczna przez telefon, email i czat. Dyżurujący konsultanci udzielają porad i kierują osoby dzwoniące lub piszące do odpowiedniej placówki.

Czat i pomoc online dostępne na stronie www.liniawsparcia.pl

Pomoc dla dzieci i dorosłych.

116 123 – Telefon Zaufania dla Osób Dorosłych w Kryzysie Emocjonalnym

Skorzystaj z niego, jeśli jesteś osobą dorosłą i przeżywasz trudności osobiste, nie potrafisz poradzić sobie ze swoim zmartwieniem. Możesz tam dzwonić od poniedziałku do piątku od godz. 14.00 do 22.00 (połączenie bezpłatne). http://116123.edu.pl/

Pomoc dla dorosłych.

800 100 100 – Telefon dla rodziców i nauczycieli w sprawie bezpieczeństwa dzieci

bezpłatna i anonimowa pomoc telefoniczna i online dla rodziców i nauczycieli, którzy potrzebują wsparcia i informacji w zakresie w zakresie przeciwdziałania i pomocy psychologicznej dzieciom przeżywającym kłopoty. Konsultanci udzielają także informacji w zakresie podejmowania interwencji w przypadku podejrzenia przestępstw wobec dzieci, w szczególności wykorzystywania seksualnego, oraz pomocy psychologicznej dla dzieci doświadczonych przemocą i wykorzystywaniem seksualnym i uczestniczących w charakterze świadków i pokrzywdzonych w procedurach prawnych. Telefon dostępny jest od poniedziałku do piątku w godzinach 12:00 - 15:00.

Więcej informacji: www.800100100.pl

Pomoc dla dorosłych.

800 280 900 - telefon zaufania dla osób dotkniętych przemocą seksualną w Kościele

Telefon wsparcia działa we wtorki w godzinach 19:00-22:00. Kontakt telefoniczny przeznaczony jest przede wszystkim dla osób, które same doświadczyły wykorzystywania seksualnego, oraz ich najbliższych. Inicjatywę tworzą świeccy katolicy, telefon świadczy pomoc osobom dorosłym. Więcej informacji: www.zranieni.info

Pomoc dla dorosłych.

800 120 002 – Ogólnopolski Telefon dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia”

Bezpłatna i całodobowa pomoc telefoniczna dla osób doświadczających przemocy w rodzinie.

http://www.niebieskalinia.org/

Pomoc dla dzieci i dorosłych.

800 120 226 – Policyjny Telefon Zaufania ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie

Pod tym numerem telefonu można uzyskać wsparcie w sytuacji przemocy w rodzinie. Specjaliści obsługujący linię udzielają informacji na temat procedury "Niebieskiej Karty", np. jakie inne podmioty poza policją, mogą ją założyć. Telefon jest czynny od poniedziałku do piątku w godzinach 9.30 - 15.30 (połączenie bezpłatne).

Pomoc dla dzieci i dorosłych.

22 594 91 00 – Antydepresyjny Telefon Zaufania Forum Przeciw Depresji

Telefon skierowany do osób chorujących na depresję oraz ich bliskich. Linię oraz forum internetowe dostępne na stronie www.forumprzeciwdepresji.pl obsługuje lekarz psychiatra.

Pomoc dla dzieci i dorosłych.

22 628 52 22 - Telefon Zaufania dla osób LGBT+ i ich rodzin i bliskich, prowadzony przez Stowarzyszenie Lambda Warszawa czynny od poniedziałku do piątku w godzinach 18:00-21:00. Pomoc online dostępna pod adresem: poradnictwo@lambdawarszawa.org

800 676 676 - Infolinia Rzecznika Praw Obywatelskich

Na Infolinii Obywatelskiej można uzyskać podstawowe informacje o prawach człowieka i kompetencjach RPO oraz dowiedzieć się wszystkiego o prawie antydyskryminacyjnym. Doświadczeni prawnicy starają się udzielić niezbędnych informacji bądź pomóc skierować sprawę do właściwej instytucji. Telefon jest czynny w poniedziałki w godz. 10.00 - 18.00 oraz od wtorku do piątku w godz. 8.00 - 16.00 (połączenie bezpłatne z telefonów stacjonarnych i komórkowych).

Pomoc dla dzieci i dorosłych.

800 199 990 - Ogólnopolski Telefon Zaufania „Narkotyki – Narkomania”

Zadzwoń jeśli masz problemy z narkotykami, używasz ich, jesteś uzależniony lub martwisz się o kogoś z Twojego otoczenia. Możesz tam uzyskać fachową poradę, a także informację o tym, jak pomóc sobie lub bliskiej osobie. Telefon jest czynny codziennie w godzinach od 16.00 do 21.00. Dzwoniąc płacisz tylko za pierwszy impuls połączenia.

Pomoc dla dzieci i dorosłych.

800 120 289 - infolinia dla osób uzależnionych i ich rodzin

Pomoc psychologiczna, prawna, pedagogiczna dla osób borykających się z problemem uzależnień oraz ich bliskich. Infolinia działa w dni powszednie w godzinach 9:00-17:00, połączenie jest bezpłatne.

Pomoc dla dzieci i dorosłych.

801 889 880 - Telefon Zaufania "Uzależnienia behawioralne"

Z telefonu mogą korzystać wszystkie osoby, które mają problem lub też zastanawiają się, czy mają problem z uzależnieniami behawioralnymi. Z konsultantami mogą porozmawiać również osoby bliskie osobom uzależnionym – rodzina, przyjaciele, znajomi. Infolinia jest czynna codziennie w godzinach od 17.00 do 22.00 z wyjątkiem świąt państwowych. Dzwoniąc płacisz tylko za pierwszy impuls połączenia.

www.uzaleznieniabehawioralne.pl

Pomoc dla dzieci i dorosłych.

800 108 108 - Bezpłatna linia wsparcia dla osób po stracie bliskich

Telefon wsparcia działa w dni powszednie od 14:00 do 20:00. Linia 800 108 108 adresowana jest do wszystkich osób w żałobie, które potrzebują pomocy. Dzwoniący mogą anonimowo porozmawiać o swojej sytuacji, otrzymać wsparcie, zasięgnąć porady. Zadaniem dyżurujących psychologów jest podejmować interwencje w sytuacjach nagłych, a także pomagać w podejmowaniu decyzji o ewentualnej dalszej terapii.

Więcej informacji na stronie Fundacji Nagle Sami: http://www.naglesami.org.pl/

Pomoc dla dzieci i dorosłych.

800 111 123 – Tumbolinia

Pomoc telefoniczna dla dzieci i nastolatków przeżywających stratę i żałobę, a także informacje dla ich rodziców, opiekunów i nauczycieli. Linia czynna od poniedziałku do piątku w godzinach 12:00 – 18:00. Pomoc online dostępna na stronie www.tumbopomaga.pl/

Pomoc dla dzieci.

800 190 590 - Biuro Rzecznika Praw Pacjenta

Bezpłatna infolinia czynna od poniedziałku do piątku od 8:00 do 21:00.

Pomoc dla dorosłych.

800 190 590 - całodobowa infolinia Narodowego Funduszu Zdrowia w zakresie informacji o postępowaniu w sytuacji wątpliwości podejrzenia koronawirusa. Pod tym numerem NFZ oferuje też pomoc psychologiczną.

800 100 102 - całodobowa infolinia Wojsk Obrony Terytorialnej dla osób, które potrzebują wsparcia psychologicznego.

800 012 005 TelefonPogadania - wsparcie dla samotnych osób starszych w kontekście pandemii czynny codziennie w godzinach 15:00-20:00.

Pomoc dla osób starszych.

12 333 70 88 - „Dobre Słowa – telefon dla seniorów”

Pomoc telefoniczna w odpowiedzi na samotność spotęgowaną przez pandemię koronawirusa dostępna codziennie w godzinach 10:00–12:00 oraz 17:00–19:00.

Pomoc dla osób starszych.

Pomoc Polskiego Towarzystwa Psychoterapii Psychoanalitycznej w kontekście kryzysu epidemiologicznego:

http://ptpp.pl/terapeuci-oferujacy-wsparcie/

Skip to content